Schotland heeft niet alleen een van de meest indrukwekkende muziekinstrumenten ter wereld - ja, zo'n bende doedelaars kan mij tot tranen bewegen - het heeft ook muzikanten die van alle markten thuis zijn.

Rechts (of hieronder, afhankelijk van het toestel dat je gebruikt) vind je een lijst van artiesten die ik in mijn playlist heb, met enkele korte bemerkingen.

Hieronder twee artiesten waarvoor ik een grenzeloos respect heb. Ik luister naar hun muziek tijdens het werk, als ik wil kalmeren, om enthousiast op mijn stoel te kunnen wippen, of zelfs om te kunnen schrijven. In mijn notitieboekjes vermeld ik soms individuele nummers om bepaalde scènes te schrijven. Door één nummer kwam zelfs een heel boek tot leven.

De ene is beroemd tot ver buiten Schotland; de ander - volledig onterecht - niet. Met nauwelijks veertien dagen verschil, werden ze allebei geboren in april 1959: Craig Armstrong en Paul Mounsey.

Helemaal onderaan een band die mij altijd een goed humeur geeft: The Peatbog Faeries.

Craig Armstrong

Iemand beschreef zijn muziek ooit als zinken in een tapijt van een meter diep en dat kan ik alleen beamen. Armstrong is een klassiek geschoold componist die zowel opera aankan als samenwerkingen met trip hop bands zoals Massive Attack. Hij is voornamelijk bekend voor zijn filmmuziek, van individuele liedjes voor Romeo & Juliet, Moulin Rouge en Love Actually, tot volledige albums voor talloze films - doorgaans één per jaar. Daaronder Plunkett & Macleane, In Time, The Bone Collector en Elizabeth: the Golden Age. Ook zijn soloalbums zijn ongelofelijk gevarieerd en adembenemend mooi. Zijn nummers kunnen mij laaiend enthousiast maken, triestig, hoopvol, melancholisch... Hij is geniaal in het creëren van een atmosfeer die je helemaal opslorpt.
Op zijn soloalbum "The Space Between Us" vind ik "Rise" het beste nummer. Het openingsnummer van "As if to nothing" - "Ruthless Gravity" is zo krachtig dat het bij mij spontaan beelden opwekte van een ruïne. Aangezien ik net over Tioram Castle had gelezen, duurde het niet lang vooraleer ik bij "Sgeulachd Castle" uitkwam.

Ik zou nog veel meer kunnen schrijven, maar zijn muziek is overal verkrijgbaar. Bovendien heeft de man een eigen website: http://craigarmstrong.com.

 

Paul Mounsey

Net zoals Craig Armstrong heeft Paul Mounsey muziek geschreven voor film, theater en eigen albums. Maar hij maakt lichtjes andere muziek. Hij is geboren in Schotland, maar hij heeft 20 jaar in Brazilië gewoond en gewerkt, en die combinatie zit daar duidelijk voor iets tussen. Een Schots carnavalsfeest! Sommige nummers kunnen zo intiem zijn en tevens gedrenkt in een allesoverheersende melancholie, terwijl ik mij bij een volgend nummer niet kan beheersen en enthousiast zit te tokkelen op mijn bureau.
Mounsey heeft geen eigen website. Bovendien heb ik mijn trilogie met Alex en Kenneth ("The Stained Family Tree", "The Martlets' Nest"en"The Road to the Isles") op deze muziek geschreven, dus zal ik met veel plezier een woordje extra uitleg geven.

Ik leerde Paul Mounsey kennen met het openingsnummer van zijn allereerste plaat: "Passing Away" op "Nahoo". Zoveel melancholie en hoop tegelijkertijd, het mag niemand verbazen dat hij dit nummer schreef toen hij serieus last had van heimwee. De rest van het album is een en al experiment, maar toch op en top Schots.
Na "Nahoo" kwam "NahooToo" en op dat album kan je een grotere Braziliaanse invloed horen (hoe zou dat nu komen?). "Fall" op dat album heb ik gebruikt om een sleutelscène in "The Road to the Isles" te schrijven (die in de kelder in Barbreck, als je het echt wil weten).
Daarna volgde "Nahoo 3 - Notes from the Republic". Ik vind het nog coherenter dan de twee vorige. Opzwepende ritmes, speelse violen en stemmen die je bij de keel grijpen. Een van mijn favoriete nummers op dit album is "The Keening" (keening is een soort van klaagzang).
Geen Nahoo 4 maar wel "City of Walls" en dit moet echt wel mijn favoriete album zijn. Het gaat nog sneller en is een stuk indrukwekkender dan de drie vorige. Mij hou je niet stil als ik hier naar luister. "Dunfermline", thuisstad van Kenneth, is echt een en al kracht, maar ik heb echt wel een serieus bezwaar als ik dit nummer hoor: veeeeeeeel te kort. Maar de rest van het album schittert van de pareltjes.
Zijn laatste album "Tha Na Laithean A'Dol Seacha" dateert van 2005. Het is geschreven in opdracht van een cultuurcentrum op Lewis en daar spreken ze nog volop Gaelic. Op het album wordt bijgevolg heel wat Gaelic gezongen en gesproken. Ik vind een van de mooiste nummers "TimE", dat ingelezen werd door een dichter. Prachtige combinatie.

Zijn albums zal je niet in een platenzaak vinden, maar ze zijn wel beschikbaar op iTunes of via Amazon.

Als je naar een paar pareltjes wil luisteren, ziehier enkel video's:

Passing Away:

Fall:

The Keening:

Dunfermline:

TimE:

 

Peatbog Faeries

Ik ontdekte deze "elfjes" pas een paar jaar terug, maar ik moet toegeven dat ik snel echt wild van hen werd. Ze komen ook van Skye (in de kolom rechts staan er nog muzikanten van Skye), maar wat zij produceren is echt uniek. Ze maken enkel instrumentale muziek, maar met een doedelzakspeler en vioolspeler van dat kaliber mis je echt geen zanger. Ze spelen traditionele folk, (daar heb ik het - toegegeven - minder op begrepen), maar daarnaast ook iets wat niet zomaar onder één noemer te vatten is. Vernieuwend, hyperkinetisch (helemaal mijn ding) en zelfs als het al wat trager gaat, dan raken ze nog de juiste snaren. Het is folk met net dat ietsje meer, of met een hoek af. Is het wel folk? Wat dan ook, ik ben er wild van.

Tot nog toe hebben ze 7 studio-albums uitgebracht (en ook één live album).

Mellowosity
Dit is hun debutalbum uit 1996. Neen, het spijt me. Hier ben ik nog niet echt aan toe geraakt.

 

 

 

Faerie Stories
Dit album kwam uit in 2001, en tot 2015 was dit mijn favoriete album, omdat het echt bomvol steengoede nummers staan. Dit album heb ik dus volledig gedownloaded.
Het bevat echt briljante nummers zoals The Folk Police, Captain Coull's Parrot en Namedropper/The Little Cascade. Als ik mijn dierbare wederhelft op de zenuwen wil werken, moet ik Caberdrone spelen. Telkens een plezier om naar dit album te luisteren.

Welcome to Dun Vegas
Dateert van 2003. Mijn favoriete nummer hieruit is Teuchstar, want de doedelaar wordt hier helemaal gek (en ik ook). Wacko King Hako komt op een verdienstelijke tweede plaats (en word je niet goedgehumeurd van die titel)? En nu we het toch over titels hebben, wat dacht je van deze: Ironing Maiden?

 

Croftwork
Uitgebracht in 2005. Mijn favoriete nummers (of toch diegene die ik gedownloaded heb) zijn Scots on the Rocks, Croftwork en Trans Island Express.

 

 

What Men Deserve to Lose
Hun vijfde album werd uitgebracht in 2005.
Het enige nummer dat meteen mijn aandacht trok was There's a Girl Behind the Bar Who Thinks She's Garbo. Folk, maar dit springt er echt uit en maakt we altijd welgezind.

 

 

Dust
Na een pauze van 6 jaar kwam deze plaat uit in 2011. Weer meer doedelzakken op dit album. The Naughty Step is mijn favoriet. Daar kan ik onmogelijk op stilzitten.

 

 

Blackhouse
Dit was echt de verrassing van 2015. Het werd uitgebracht eind mei, maar ik ontdekte het pas in december. De lichtbal is bijgevolg dus ook mijn kerstbal. Het hele album is fantastisch en de sfeer is heel gevariëerd. Het ene moment zit je te wippen op je stoel en het volgende wil je janken omdat het zo mooi is. Echt waar. De hoogtepunten? The Chatham Lassies grijpt me naar de keel. Man, dat is echt een nummer dat mij raakt. The Dragons Apprentice en Strictly Sambuca zijn electronic folk van de hoogste plank... en nog eentje erboven.

Je kan nog veel meer info vinden op hun website.

Craig Armstrong

Veel te belangrijk om in twee lijntjes te bespreken. Zie hiernaast.

Martyn Bennett

Hij was niet eens 34 toen hij stierf, maar deze doedelaar en vioolspeler slaagde erin traditionele Schotse deuntjes te combineren met harcore techno. Het nummer Blackbird van zijn laatste album Grit werd gebruikt voor de briljante video van Danny MacAskill: The Ridge. Check it out on youtube.

Biffy Clyro

Hun meest recente album "Opposites" (van begin 2013) is het eerste album dat aan de overkant van het Kanaal op nummer 1 is geraakt. Schotse rock.

Big Country

Met hun grootste hit: Big Country

The Blue Nile

Kent iemand een ander liedje behalve het heerlijke "Tinseltown In The Rain"?

Chvrches

Electropop uit Glasgow. Vrij recente band met debuutalbum van september 2013.

Cocteau Twins

Alternatieve pop die me tegenwoordig met een gigantische grijns opzadelt als ik terugdenk aan hoe spannend het was om de liefde van mijn leven te ontdekken.
Favoriete nummer: Fifty-fifty clown

Deacon Blue

In mijn late tienerjaren heb ik hun nummers veel gezongen. Ik ben nog steeds gigantisch verward door hun belabberde grammatica: "I'll do what I should have did".
Favoriete nummers: I Was Right And You Were Wrong & Your Town

Del Amitri

Ik had een cassette (uit het dino-tijdperk) die in 1999 een fatale duik nam in vader's verfpot.
Hun meezingliedjes: Nothing Ever Happens & Always the Last to Know

Eurythmics' Annie Lennox

Aye, dat je maar goed onthoudt dat de engelenstem in "Sweet Dreams" en "There Must Be An Angel" recht uit een Schots keelgat komt.

Franz Ferdinand

Schitterend om stevig op mijn stoel te wippen wanneer ik achter de computer zit te werken.

Frightened Rabbit

Indie-band met een schuchtere zanger.

Garbage's Shirley Manson

Inderdaad, die vloekende zangeres vooraan, die is zo loeihard Schots.
Mijn favorieten: Queer (of wat had je gedacht) & Stupid Girl

Dougie MacLean

Dit fijne heerschap heb ik ontdekt op een CD vol alternatieve Keltische deuntjes. In Schotland is hij wereldberoemd voor zijn nummer "Caledonia" en de wereld kent hem misschien van het nummer "The Gael" dat meer versies heeft dan hij zelf van afweet. Maar de versie met de doedelzakken is niet te versmaden.
Mijn favoriete nummer: All Together

Niteworks: Obair Oidhche

Skye is vruchtbare bodem. In 2011 maakten ze furore met een EP-tje van tradionele muziek met electronic, maar sindsdien is het wachten op meer.

Paolo Nutini

Deze Schot met Italiaanse roots (niet gezeverd, je zou het nooit raden) werd pas geboren in 1987, maar hij heeft de stem van iemand die de wereld heeft overleefd en daarover wil zingen. Luister eens naar Iron Sky. Zak door in je zetel en word overdonderd.

Paul Mounsey

Veel te belangrijk om in twee lijntjes te bespreken. Dus, zie ook hiernaast.

Peatbog Faeries

Alleen de bandnaam al. Briljante doedeldeuntjes en een vioolspeler met ADHD, aan elkaar gebonden met een experimenteel lintje.
Als ik dan toch een favoriet moet kiezen: het gehele "Faerie Stories" album

Placebo's Brian Molko

Een Amerikaanse vader met Frans-Italiaanse roots; een Schotse moeder; geboren in Brussel. Meer dan genoeg bagage voor straffe muziek.
Absolute favoriet: Without You I'm Nothing

The Proclaimers

En we zingen uit volle borst: And I would walk 500 miles and I would walk 500 more.

Runrig

Over deze band kan het een en ander verteld worden. Ze zijn van Skye, bestaan al sinds 1973, zingen in het Engels en het Gaelic en combineren rock met doedelzakken. Een van hun nummers is permanent te horen in een museum op Skye. Op een van hun albums staan een aantal nummers die herwerkt werden door Paul Mounsey, en wat die gast met "An Toll Dubh" heeft gedaan, is ronduit fantastisch.
Mijn favoriete nummers: het volledige The Big Wheel album & Siol Ghoraidh & Cnoc na Feille & Meadham Oidhche Air an Acairseid & The Message (ik ben altijd goedgehumeurd als ik dat nummer hoor) & The Stamping Ground (gebruikt in een van mijn boeken) & Running to the Light

The Shamen

I can move move Move Any Mountain.

Shooglenifty

Zo'n folky en vrolijke muziek heb je zelden gehoord.

The Silencers

Late tienerjaren en vroege studententijd. Ik heb veel naar die teksten zitten luisteren.
Mijn favoriete nummers: Bulletproof Heart & Rosanne

Simple Minds

Wat kan ik hier nog over zeggen? Ik gaf al spreekbeurten over die gasten toen ik zestien was.
Als ik dan toch mijn favoriete nummers moet geven: New Gold Dream & Theme for Great Cities & Street Fighting Years

Slam

Dance.
Mijn favoriete nummers: Lifetimes & This World & Lie To Me

Jimmy Somerville

Dit kleine opdonderke ken je misschien van Bronski Beat en the Communards. Fantastische dansmuziek voor klein gastjes gelijk d'ndezen.

Snow Patrol

Horen die hier thuis? Eerder Noord-Iers dan Schots en toch...
Een van mijn favoriete nummers: Set the Fire to the Third Bar

Stiltskin

De meesten zullen dit kennen van de jeansreclame. Ik heb ooit met het brein achter de band gesproken, Peter Lawlor. "Pas op met mijn teksten," zei hij, "Ze zijn gevaarlijk." Hmm, dat waren ze inderdaad. Maar ze hebben me toch mooi een A voor mijn eindwerk esthetica opgeleverd.
Mijn favoriete nummer: When my ship comes in

Texas

Wat was ik vroeger verzot op het Schotse accent van Sharleen Spiteri. Hun vroege nummers heb ik vaak meegezongen. En toen klonken ze plots minder interessant.

Travis

Why Does It Always Rain On Me? Omdat je in de zomer naar Schotland gaat en dat zijn nu net de natste maanden.

The Twilight Sad

Hun laatste album Nobody Wants To Be Here & Nobody Wants to Leave is een steengoede plaat. Deze band komt uit Glasgow en de zanger zingt met de rollende R. Prrrrrrrrrrrachtig.

Ultravox' Midge Ure

Oh, Vienna!

Waterboys

Een prachtige mix van folk en rock.
Mijn favoriete nummers: The Whole of the Moon (vanzelfsprekend) & Don't Bang the Drum